İkinci Karabağ Savaşı’yla Ermenistan işgalinden kurtarılan Karabağ’ın yeniden inşası için başlatılan dönüşüm süreci hızla devam ediyor. İşgal döneminde 30 yıl Ermenilerce tahrip edilen, adeta taş üstüne taş bırakılmayan bölge, altyapının hazırlanmasının ardından yerleşime açıldı. Savaş döneminde şiddetli çatışmaların yaşandığı Zengilan ve Laçın, artık akıllı şehir ve akıllı köy konseptiyle anılıyor. Havalimanı, yol ve tren raylarının inşa edildiği şehirler, kısa sürede göç almaya başladı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in talimatıyla başlayan “Büyük Dönüş” kapsamında çok sayıda aile, ata yurtlarına dönüyor. Dönüşlerin en yoğun olduğu bölgelerden biri de Laçın şehri. Aralık 2022’de başlayan çalışmalarla kent harabeden modern bir şehre dönüştü.
9 aylık süreçte altyapı tamamlandı, evler yeniden inşa edildi.
Laçın’ın kurtarılmasının ardından Azerbaycan devleti, tapu kayıtlarında daha önce burada yaşayan vatandaşların dönüşüne öncelik veriyor. Dönüşe gönüllü ailelerin evleri devlet tarafından yapılarak teslim ediliyor. Şu ana kadar 203 ev tamamlanarak teslim edildi. Buraya yerleşen ailelerin tüm ihtiyaçları devlet tarafından karşılandı. Elektrik, su, internet gibi hizmetler de ücretsiz sunuluyor. Ayrıca burada yaşayanların ihtiyaçlarını karşılamaları için aylık ödeme de yapılıyor.
Bakü Abatlık Hizmeti’nde proje müdürü olarak görev yapan Burak Diker, Laçın’a haftada 10 ailenin geldiğini söyledi. Kalkınma hedefleri kapsamında bölgeye 2040 yılına kadar 18 bin ailenin yerleştirilmesi hedefleniyor. Laçın’ın kısa süre içerisinde turizm merkezine dönüştürülmesi için çalışmalar da sürüyor. Turistler için bölgede tiny house’lar inşa edilirken, bölgede kısa süre içerisinde otel inşaatları da başlayacak.
Ermeni işgali sonrası doğup büyüdüğü Laçın’dan Bakü’ye göç etmek zorunda kalan Emine Esedova, zaferin ardından kente dönen ilk ailelerden oldu. Aynı yerde restore edilen evine yerleşen Esedova, “30 yıl önce buradan anne ve babamla göç ettim. Şimdi tek başıma döndüm. Anne ve babam hasret kaldıkları Laçın’ın kurtarıldığını göremeden vefat etti” dedi. Kendisi gibi birçok akrabasının da Laçın’a dönmek için başvuru yaptığını söyleyen Esedova, “Bakü’deki akrabalarım dönüş sırası bekliyor” diye konuştu. Annesi ile Bakü’den Laçın’a gelen Jale Esedli ise buraları görmeden büyüdüğü söyledi. Gündüz Thmezov da ailesiyle birlikte Laçın’a dönenlerden. Thmezov, işgal öncesindeki evlerinin olduğu araziye yeniden inşa edilen evde ikamet ediyor.
